پمپ سرنگ - تزریق هوشمند مایعات به بدن
ویژگیهای پمپ سرنگ
پمپ سرنگ از ویژگیهای مختلفی برخوردار است که به کاربر این امکان را میدهد که سرنگهای مختلف با اندازهها و حجمهای متفاوت (مانند 21، 31، 11 و 51 سی سی) را روی آن نصب کند. همچنین، سرعت تزریق مایعات به بدن با تنظیم سرعت حرکت پیستون قابل تنظیم است. در اینجا، یک سنسور فشار نیز وجود دارد که فشار انتهای سرنگ را اندازهگیری میکند و اطمینان از اتصال صحیح سرنگ را به کاربر میدهد.
عملکرد و کاربردها
دستگاههای تزریق مپ سرنگ با هدف انجام تزریق مایعات با سرعت و حجم مشخصی بر اساس تعریف کاربر به کار میروند. این دستگاه با حجم معینی از مایع در بازهی زمانی تعیینشده و با فشار کنترلشده، مایع را به بدن تزریق میکند. ضمناً حفظ پارامترهای خونی مانند pH خون، فشار، ویسکوزیته و قند خون بسیار مهم است. برخی داروها تأثیر ناگهانی بر پارامترهای خون دارند که میتواند تاثیر گستردهای بر کل سیستم بدن داشته باشد.
اصول عملکرد پمپ سرنگ
در این بخش به معرفی اصول عملکرد مپ سرنگ میپردازیم. در ابتدا، سرنگ پلاستیکی که حاوی مایع تزریقی است، در قسمت نگهدارنده قرار میگیرد. سپس با استفاده از یک تیوب و یک سوزن یا کانولا، تیوب به رگ بیمار متصل میشود. پس از تعیین نرخ جریان مایع، با استفاده از پمپ، سرنگ تحت فشار قرار میگیرد و مایع جریان پیدا میکند. سرعت تزریق به دیامتر سرنگ و نرخ جریان معین پمپ وابسته است. همچنین، میزان نرخ جریان، حجم و فشار مایع در طول زمان با دقت اندازهگیری و در صورت وقوع خطاهایی، دستگاه آلارم میدهد.
پارامترهای مهم در پمپ سرنگ
مپ سرنگ دارای پارامترهای مهمی است که در کاربردهای مختلف تزریق مایعات به بدن مورد استفاده قرار میگیرند. این پارامترها عبارتند از:
حجم تزریق شده (VI)
این پارامتر نشاندهنده حجم مایعی است که تا لحظهای خاص از زمان تزریق به بیمار وارد شده است.
حجم تزریقی (VTBI)
حجم مایع تزریقی به بیمار در نظر گرفته شده است. این پارامتر دارای جنبههای اطلاعاتی و کنترلی است و میزان تزریق هرگز بیشتر از حجم تزریقی تعیینشده نخواهد بود.
نرخ تزریق (Rate)
نرخ تزریق، سرعت تزریق دارو یا ماده تزریقی در واحد زمان (مثلاً سیسی در دقیقه) است. این نرخ میتواند توسط کاربر تعیین شود و یا به صورت خودکار توسط دستگاه محاسبه گردد.
دوز (Dose)
این پارامتر مقدار ماده مؤثر در واحد حجم تزریقی (مانند میلیگرم در سیسی) را نشان میدهد. این پارامتر در کاربردهای مرتبط با داروهای شیمی درمانی و بیهوشی اهمیت دارد و بر اساس دوز، سایر پارامترها مانند حجم، زمان و نرخ تزریق تغییر خواهند کرد.
فشار تزریق
این پارامتر به برآیند فشارها در مسیر تزریق اشاره دارد، که شامل فشار سوزن درون رگ و فشار خون بیمار میشود. فشار تزریق به عوامل مختلفی نظیر نوع دارو، ویژگیهای عروق بیمار و ویسکوزیته دارو وابسته است.
انسداد (Occlusion)
انسداد میزان فشاری است که با توجه به فشار خون بیمار، نوع دارو و نوع ست استفادهشده توسط کاربر، تعیین میشود. در صورت رسیدن فشار تزریق به انسداد، دستگاه تزریق را تا زمان کاهش فشار به میزان تعیینشده ادامه میدهد و سپس متوقف میشود. تغییرات در مسیر تزریق مانند گرفتگی در آنژیوکت یا موقعیت نامناسب بیمار میتواند منجر به انسداد شود.
تزریق سریع با دکمه bolus: روشی سریع و موثر برای تزریق دارو
تزریق سریع با دکمه (Bolus)، به تزریق دارو با حجم زیاد و در مدت زمان کم اشاره دارد. این روش معمولاً زمانی استفاده میشود که نیاز به تزریق ناگهانی دارو به بیمار وجود دارد. به عنوان مثال، در اتاق عمل، زمانی که بیمار در حین عمل جراحی هشیاری خود را به دست میآورد، از تزریق سریع برای ایجاد بیهوشی سریع و بازیابی سریع استفاده میشود.
خاصیت پیشگیری از تزریق ناخواسته
یکی از خصوصیات این روش (Anti-Bolus)، قابلیت پیشگیری از تزریق ناخواسته دارو است. در صورتی که فشار تزریق به حدی برسد که مسیر تزریق مسدود شود، دستگاه به طور خودکار تزریق را متوقف میکند و فشار درون مسیر را به حدی تنظیم میکند که با مقدار فشار عادی از پیش تعریف شده هماهنگ میشود.
تزریق سریع با دکمه Purge
در این روش، به تزریق حجمی از محلول با سرعت زیاد یا تزریق حجم بالای دارو با سرعت زیاد و در مدت زمان کوتاه برای پر کردن مسیر تزریق اطلاق میشود. قبل از اتصال شلنگ انتقال دارو به بیمار، شلنگ پر از هوا است که باید ابتدا با دارو پر شود و سپس به بیمار متصل شود. در این حالت، از دکمه Purge برای تخلیه هوا و تزریق محلول یا دارو با سرعت بالا استفاده میشود.
تفاوت میان تزریق سریع و Purge
تفاوت اصلی بین تزریق سریع (Bolus) و Purge در این است که در تزریق سریع، حجم تزریقی به حجم کل تزریقی اضافه میشود، اما در Purge، حجم کل تزریقی تغییر نمیکند و عدد VTBI تغییر نمیکند. به عنوان مثال، اگر حجم کل تزریقی توسط دستگاه 5 سیسی باشد و 1 سیسی توسط تزریق سریع (Bolus) اعمال شود، در کل 2 سیسی به بیمار تزریق میشود. اما اگر این 1 سیسی توسط تزریق Purge اعمال شود، حجم کل تزریقی 5 سیسی باقی میماند.
حفظ آنژیوکت با KVO
یکی از مسائلی که میتواند باعث فشار تزریق به حد انسدادی شود، گرفتگی و بسته شدن آنژیوکت داخل رگ است. این امر میتواند ناشی از انعقاد و لخته شدن خون باشد که به دلیل تماس با هوا یا اغتشاش در مسیر انتقال خون رخ میدهد. برای جلوگیری از این مشکل، دستگاهها قابلیت KVO (Keep Vein Open) را اضافه کردهاند. این ویژگی به دستگاه اجازه میدهد پس از پایان تزریق دارو، با سرعت بسیار کمی حجمی از دارو به بیمار تزریق شود. این عمل از نظر دارویی تأثیری بر بیمار ندارد، اما از لحاظ حفظ مسیر آنژیوکت اهمیت دارد.
تزریق دارو با TIVA
تزریق داروی بیهوشی درون وریدی کامل (TIVA) به معنای تزریق ماده بیهوشی به بیمار و حفظ حالت بیهوشی است. در این روش، ابتدا با تزریق داروی بیهوشی به بیمار، حالت بیهوشی ایجاد میشود و سپس با استفاده از گازهای بیهوشی توسط دستگاه بیهوشی، حالت بیهوشی در بیمار حفظ میشود. با این حال، مصرف گازهای بیهوشی میتواند تأثیرات منفی بر روی سیستم تنفسی داشته باشد. برای اعمال داروی بیهوشی، از دستگاه پمپ تزریق استفاده میشود که بر مبنای نوع دارو و وزن بیمار، دوز دارو را محاسبه و تنظیم میکند. این تنظیمات مرتبط با حالتهای مختلف بیهوشی از جمله بیهوشی سریع و یا حالت حفظ حالت بیهوشی پیوسته انجام میشود.
به طور خلاصه، تزریق سریع با دکمه و تزریق با Purge روشهای موثری برای تزریق دارو به بیمار میباشند که در شرایط مختلفی از جمله عمل جراحی و تزریق داروی بیهوشی مورد استفاده قرار میگیرند. هر کدام از این روشها ویژگیها و کاربردهای خاص خود را دارند که بهبود فرآیند درمانی و مراقبت از بیماران را تضمین میکنند.
منبع: ابهرالکتریک